Karabağ’da ateşkes Rus barış gücü kontrolünde olacak
Dün geceyarısı Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya arasında imzalanan ateşkes anlaşması sonrası Rus barış gücü askerlerinin Karabağ’da konuşlanmasına başlandı. Rusya bölgede sadece Rus barış gücü askeri olacağını açıkladı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Rus barış güçlerini taşıyan 10 askeri uçağın sonuncusunun 10 Kasım Salı günü kalktığını söyledi. Yaklaşık 2.000 asker, 90 zırhlı personel taşıyıcı ve 380 araç ve diğer donanımlar bölgede konuşlandırılıyor.
Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya arasında dün gece imzalanan ateşkes anlaşması ile Karabağ savaşı sona ermiş oldu. Anlaşma Azerbaycan’da sevinçe karşılanırken Ermenistan’da tepkilere neden oldu. Başkent Yerevan’da göstericiler parlamentoyu bastı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ‘Karabağ’a yerleştirilecek güçte Türkiye’nin de yer alacağını’ söylemesi sonrasında, Kremlin’den açıklama geldi.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Dağlık Karabağ içine Türk askerlerinin yerleştirilmesine dair herhangi bir anlaşma yapılmadığını söyledi. Peskov, Dağlık Karabağ’ın dışında kurulacak ateşkes izleme merkezinin ise ayrı bir anlaşmaya tabi olacağını belirtti.
Peskov, “Buna şu şekilde cevap verebilirim: Ortak bildiride buna dair tek bir sözcük yok, taraflar bunu hiçbir zaman müzakere etmedi ve Karabağ’da Türk askerinin varlığı koordine edilmedi” dedi.
Bu yeni anlaşmanın şartları Moskova’nın amaçlarından en önemlisini, Dağlık Karabağ’da önceden Rusya’nın herhangi bir doğrudan askerî varlığının bulunmaması, Karabağ anlaşmazlığının en ayırt edici yönlerinden biriydi ve eski Sovyet alanı içindeki bu tür diğer çatışmalarla tam bir tezat oluşturuyordu. Moskova’yı uzun süredir rahatsız eden bu durum, Rusya’nın uzak bir bölgeye güç intikal ettirme ve orada etkili olma kapasitesinin sınırlarına işaret ediyordu. Şimdi Rusya bu zor hedefe ulaştı; Rus barış güçlerinin, yeni barış anlaşmasının güvenilirliği ve sürdürülebilirliği açısından merkezî bir konum kazanması, Moskova’ya bölgede daha da belirleyici bir rol veriyor.
- ATEŞKES ANLAŞMASI METNİ
Dağlık Karabağ ihtilaf bölgesindeki tüm askeri eylemler (dün gece) saat 00’dan itibaren duracaktır. (10 Kasım 2020 Moskova saati) Tam bir ateşkes sağlanacak.
-Ermenistan’ın kontrolündeki Ağdam ve Gaza bölgesindeki alanlar, 20 Kasım 2020 tarihine kadar Azerbaycan tarafına iade edilecektir.
-Dağlık Karabağ’daki temas hattı boyunca ve Laçin Koridoru boyunca, Rusya Federasyonu barışı koruma birliği 1960 hafif silahlı asker, 90 zırhlı araç, 380 adet otomotiv ve özel teçhizat konuşlandırılacak.
-Rusya Federasyonu barışı koruma birliği, Ermenistan silahlı kuvvetlerinin çekilmesine paralel olarak konuşlandırılacak. Rusya Federasyonu barış gücü 5 yıl süreyle bölgede kalacak. Anlaşma 5 yılda bir otomatik uzatılacak – itiraz 5. yılının dolmasına 6 ay kala yapılabilecek.
-Anlaşmanın taraflarca uygulanmasını kontrol etmek için bir ateşkes izleme merkezi kurulacak.
-Ermenistan 15 Kasım 2020’ye kadar Kelbacer bölgesini iade edecek. Ermenistan, 1 Aralık 2020’ye kadar Laçin bölgesini iade edecek. Ermenistan Laçin koridorunu (5 km genişliğinde) koruyacak. Ermenistan-Karabağ koridoru korunacak. Şuşi (Şuşa) Rus barış gücü kontrolünde olacak.
-Tarafların kararı ile önümüzdeki 3 sene içinde, Stepanakert-Ermenistan arasındaki yeni köprü yolunun inşası planı ve çalışmalarına karar verilecek. Rus Barış gücü bu yeni hattı koruyacak. (Yapılana kadar 5. maddede sözü geçen koridoru koruyacak)
-Azerbaycan bu yeni yapılacak Ermenistan-Karabağ geçiş yolunun Ermeniler tarafından kullanılmasının garantörü olacak.
-Dağlık Karabağ’da yerinden edilen herkes (Ermeniler ve Azeriler) bölgeye, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin kontrolü altında dönebilecekler.
-Savaş esirleri, diğer tutuklular ve cesetlerin değişimi gerçekleşecek.
-Bölgedeki tüm ekonomi ulaşım bağlantıları açılacak.
-Rusya Federal Güvenlik Servisi yetkilileri, ulaşım iletişimini kontrol edecekler. Ermenistan Azerbaycan Cumhuriyeti’nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti eder. Ulaşım iletişimi üzerindeki kontrol, Rusya FSS’sinin Sınır Muhafız Servisi organları tarafından gerçekleştirilir.
-Taraflar, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni Azerbaycan’ın batı bölgelerine bağlayan yeni ulaştırma iletişimlerinin yapılmasının sağlanacağını kabul ederler.
