“Her dört gençten biri işsiz”

DİSK-AR’ın raporuna göre geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 199 bine yükseldi. Açılan çok sayıda özel üniversitenin ve krizin de etkisiyle çok sayıda üniversite mezunu işsiz kaldı

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 16 Aralık 2019 tarihinde açıkladığı Eylül 2019 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması’nı değerlendirdi.

Rapora göre, işsizlikteki artış eğilimi ve istihdamdaki azalma eğilimi devam ediyor. İşgücüne katılım oranının yüzde 54’ten yüzde 53,5’e gerilemesine rağmen işsizlikteki artış dikkat çekici bir şekilde yüzde 11,4’ten yüzde 13,8’e yükseldi.

Tarım dışı işsizlikte de dikkat çekici bir artış söz konusu. Eylül 2018’de yüzde 13,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik Eylül 2019’da yüzde 16,3’e yükseldi.

Dar tanımlı işsiz sayısı 817 bin arttı

Eylül 2018’de 3 milyon 749 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı Eylül 2019’da 817 bin kişi artarak 4 milyon 566 bine yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmamış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 2,4 puan artarak yüzde 13,8 olarak gerçekleşti. Eylül 2018’de yüzde 11,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik, bir yılda 2,4 puan artarak Eylül 2019’da yüzde 13,9’a yükseldi.

Geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 199 bine yükseldi

DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı krizin başladığı ay olan Eylül 2018’de 6 milyon 362 bin iken Eylül 2019’da 7 milyon 199 bine yükseldi. Geniş̧ tanımlı işsiz sayısı 837 bin kişi arttı. Eylül 2019’da geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20 olarak hesaplandı.

Her dört gençten biri işsiz

Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik arttı.. Eylül 2018’de yüzde 11,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı, Eylül 2019’da yüzde 13,9’a yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik 1 yılda yüzde 13,5’ten yüzde 16,3’e yükselirken, mevsim etkisinden arındırılmış genç işsizliği de 1 yılda 5,5 puan yüzde 20,6’dan yüzde 26,1’e yükseldi.

Ocak 2018’de 837 bin olan yüksek öğrenimli işsiz sayısı Ağustos 2018’de 1 milyon 111 bine ve Eylül 2019’da 1 milyon 250 bine yükseldi. Üniversite okumanın işsiz kalmayacağı düşüncesi bir mite dönüştü. Açılan çok sayıda özel üniversitenin ve krizin de etkisiyle çok sayıda üniversite mezunu işsiz kaldı.

DİSK-AR’ın ortaya koyduğu veriler şöyle:

• Kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 36’ya yükseldi.
• İşsiz sayısı 817 bin kişi arttı.
• İstihdam 1 yılda 623 bin kişi azaldı
• Her dört gençten biri işsiz
• Her 4 işsizden biri üniversite mezunu
• Geniş Tanımlı İşsizlik Yüzde 20
• Geniş Tanımlı İşsiz Sayısı 7 Milyon 199 bin
• Tarım Dışı İşsizlik yüzde 13,5’ten yüzde 16,4’e yükseldi
• Kayıt Dışı Çalışanların Oranı yüzde 36’ya yükseldi
• Tarım Dışı Kadın İşsizliği yüzde 22,3
• Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olanların Oranı yüzde 28,6

DİSK-AR raporun sonunda işsizliğin azaltılması ve istihdamda kalıcı ve güvenceli artış sağlanması için önerilerini sundu:

• “Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması” ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
• İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
• İş başında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
• Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.
• Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir. Kamu taşeron işçileri kamu işçisi olarak kadroya alınmalıdır.
• Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “insana yaraşır iş” yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
• Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
• Toplum yararına çalışma programları kapsamında çalıştırılanlar daimî işçi statüsüne geçirilmelidir.
• İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir.
• İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları iyileştirilmelidir. Son üç yılda 600 gün çalışma koşulu kriz döneminde 180 güne indirilmelidir.
• Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.