Direniş Edebiyatı’nın Filistin’deki sembol ismi Gassan Kanafani
‘… Gözleri umutla parlayan bir ressam, yazar ve gazeteci, hüzünlü portakallar ülkesini damarlarında yaşatan Kanafani’
Filistin Direnişi denildiği zaman akla gelen ilk isimlerden biri Gassan Kanafani. 1936 yılında İngiliz işgali altında olan Filistin’in Akka şehrinde Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Kanafani, doğduğu topraklarda sadece 13 yıl yaşayabildi. 1948 yılında, Siyonist proje “İsrail”in kuruluşu ile birlikte başlayan savaş sonucunda birçok Filistinli gibi ailesiyle beraber ülke dışına çıkmak zorunda kaldı. Önce Lübnan, sonra Suriye…
Liseyi Suriye’de bitiren Kanafani, 1952 yılında Şam Üniversitesi’nde Arap Edebiyatı bölümüne başladı. 1955’te Kuveyt’e yerleşen Kanafani burada profesörlük ve çeşitli yayınlarda editörlük yaptı. Kuveyt’te geçirdiği yıllarda Arap Milliyetçi Hareketi ve George Habaş ile olan bağını güçlendirdi. Habaş eliyle Filistin’de yayın hayatına başlayan ancak kısa sürede yasaklanan Al-Ra’i dergisini çıkartır. Rus edebiyatı üzerine sıkı çalışmalar yaptı.
Gassan Kanafani, 1960 yılında George Habaş’ın daveti üzerine Lübnan’a döndü. Burada Arap Milliyetçi Hareketi’nin Al-Hurriya gazetesinin sorumluluğunu üstlendi. 1962’den 1967’ye kadar Nasırcı gazetelerde çalıştı ancak sonra, daha önceden de ilgi duyduğu Marksizm’den geriye düşmemek üzere yoluna devam etti.
Kanafani, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin sözcülüğünü ve politbüro üyeliğini, 1969’da örgütün programını yazdı. 1967’de FHKC kurulduktan sonra örgütün yayın organ El Hedef’te çalışmaya başladı.
Lübnanlı Profesör Esad Ebu Halil gazete için “dünya devrimci basınına damga vuracaktı” diyor. Halil’in gazete ve Gassan Kanafani ilgili sözleri şöyle: “El Hedef kendinden önceki ve sonraki diğer gazetelere benzemiyordu. Dünya devrimci basınına damgasını vuracaktı. Kanafani, Filistin Devrimi’nin en muhteşem posterlerinden bazılarını Beyrut’taki El Hedef ofisinde tasarladı ve üretti. Kanafani, devrimci Marksist-Leninist fikirleri ‘havalı’ ve çağına uygun bir hale getirdi. Filistin’in kurtuluşu için sanatı ve edebiyatı direnişle birleştirdi.
Prof. Esad Ebu Halil’in dediği gibi Gassan Kanafani’yle birlikte poster tasarımlarında da yeni bir dönem açılmıştı. Kanafani’nin tasarladığı posterler zamanla Filistin Direnişiyle özdeşleşti.
FHKC sözcüsü olması, Kanafani’yi basınla sıkça yan yana getirdi. Kanafani’nin Batılı bir gazeteci olan Richard Carleton kışkırtıcı sorularına verdiği cevaplar, hâlâ Filistin üzerine düşünen pek çok kişinin akıllarında. “Neden örgütünüz İsrail ile barış görüşmelerine katılmıyor?” sorusuna “Barış görüşmelerinden kastınız teslimiyet ve silah bırakma.” diyen Gassan Kanafani, gazetecinin “Neden sadece konuşmuyorsunuz?” demesi üzerine şunları söylemişti: “Kiminle konuşalım? ‘Kılıç ve boyun’ arasındaki bir konuşmayı kastediyorsunuz sanırım. Henüz sömürgecilerin ve ulusal kurtuluş hareketinin konuştuğu bir olaya denk gelmedim.” demişti. Gazetecinin daha fazla üstelemesi üzerine ise temel insan haklarını kazanmanın Filistinliler için yaşamak kadar asil olduğunu söylemişti.
Gassan Kanafani, 8 Temmuz 1972’de arabasına MOSSAD tarafından konulan bomba sonucu 19 yaşındaki yeğeni Lamis Nacm ile birlikte katledildi. Direniş edebiyetı’nın Filistin’deki sembol ismi Kanafani, arkasında 18 kitap ve yüzlerce makale bıraktı. Kanafani, aynı zamanda “Doğal ölümden sakının ve kurşun yağmurları dışında ölmeyin!” sözleri ile emperyalizme ve siyonizme karşı hala direnmeye devam eden Filistinlilere ve dünya halklarına örnek ve mücadele dolu bir yaşamı miras bıraktı.
Lübnanlı yazar Bassam Ebu Şerif, “Beyrut Benim Şehrim” kitabında Kanafani’den şöyle bahsediyor: “Gözleri umutla parlıyordu, gözleri umutla parlayan bir ressam, yazar ve gazeteci, hüzünlü portakallar ülkesini damarlarında yaşatan Kanafani.”
